Jak zacząć pracę ze stopniami harcerskimi?

 

   Jeżeli w twojej drużynie działa system stopni harcerskich to zgodzisz się ze mną, że stopnie są super.
Wiesz już, że oprócz motywacji podopiecznych do pracy nad sobą, stopnie ułatwiają planowanie  pracy w drużynie, są wygodne, można czerpać z nich precyzyjne informacje - co mam teraz z nimi robić.
   Jeśli w twojej drużynie nie działa system stopni harcerskich to podejrzewam, że zawsze tak było, ewentualnie stopnie są nieaktualne, bo czasy się zmieniają albo to jest dodatkowa robota, nie mam na to czasu. Jeśli zdarzyło ci się kiedyś takie, lub podobne, stwierdzenie sformułować to mam dobrą wiadomość - postanowiłam powiedzieć ci jak się za to zabrać.

Chcę przekonać tych nieprzekonanych, że stopnie harcerskie pomagają drużynowemu. Brzydko mówiąc stopnie są jak ściągawka, uwierzcie mi!

Żeby to udowodnić nie będę wymieniać korzyści płynących z systemu stopni ani rozwodzić się nad wartościami stopni. Dostrzeżesz to wszystko jak już uda ci się ruszyć z systemem stopni w drużynie.
Jak to zrobić? Przedstawię Ci to od strony czysto technicznej.

Czas start!
(mój przepis najlepiej będzie obrazować wprowadzanie stopni w drużynach pionu harcerskiego i starszoharcerskiego)

1. Określ, jakie stopnie są potrzebne do pracy w twojej drużynie (powinny pasować 2)

Jeśli prowadzisz drużynę harcerską (10 - 12 lat) wybierz
- ochotniczka/młodzik: klasa IV, V
- tropicielka/wywiadowca: klasa V, VI
Jeśli prowadzisz drużynę starszoharcerską (13-15 lat) wybierz
- pionierka/odkrywca: klasa I,II
- samarytanka/ćwik: klasa II, III
Nie zaniżaj poziomu! Nie otwieraj ochotniczki w klasie 6 ani w gimnazjum! Ktoś świetnie dostosował te wymagania, skorzystaj z tej mądrości, stopień ma być wyzwaniem.

2. Znajdź w dokumentach ZHP  wymagania danych stopni i zapisz sobie w strategicznym miejscu.
(na komputerze, w folderze harcerstwo stopnie, w folderze materiały, gdzieś gdzie się później nie naszukasz. Najlepiej, jeśli będzie to plik edytowalny, żeby z niego kopiować.)
Do ściągnięcia na pierwszej stronie wyszukiwarki Google.

3. Użyj wymagań na stopnie przy planowaniu pracy drużyny! 
Nie wiesz jakie tematy zbiórek wpisać w harmonogram? A może masz pomysł na temat ale nie jesteś pewien które wiadomości i umiejętności powinni umieć harcerze po takiej zbiórce?

Otwórz wymagania stopnia i skopiuj pasujące do tematu wymaganie! 

Każdy harmonogram wygląda inaczej, nazwy kolumn to propozycje. 

Do tematu może pasować całe jedno wymaganie, kilka albo część kilku. Możesz je łączyć, wedle pomysłu. 

Kiedy już masz określone treści zbiórek, możesz zastanowić się nad formami i miejscem. Proponuję podkreślić kluczowe hasła z wymagań. 

 Kiedy wymagania stopni są już rozplanowane w harmonogramie, masz pewność, że harcerze, chodząc na zbiórki naturalnie i pośrednio zrealizują swoje próby!

4. Użyj wymagań do określania celów zbiórki w konspekcie. 

Możesz zaplanować dowolną grę na orientację, z mapą i kompasem, o dowolnej fabule.

Będzie wiele możliwości zrealizowania tych celów, np.
- punkty zaznaczone na mapie (którą wydrukujesz z internetu),
- konieczność zorientowania mapy z użyciem busoli,
 - na punktach poszukiwanie ukrytych wskazówek,
wskazanie kierunków świata
 (odległość określona np. pakrokami),
- konieczność zapisania wiadomości dla kolejnej ekipy znakami patrolowymi,

itd... 

Możesz tę samą sztuczkę wykorzystać w przypadku sprawności - jeśli chcesz mieć pewność, że zbiórka stwarza możliwość zdobycia sprawności - skopiuj treść wymagań i podstaw jako cel zbiórki!

5. Karty prób na stopień. 

Harcerze muszą wiedzieć, że zdobywają stopień i widzieć swoje postępy. Jeśli prowadzisz drużynę harcerską, nigdy nie pracowałeś stopniami to zacznij od wydrukowania dla każdego harcerza karty z wymaganiami, podpisuj zrealizowane punkty po każdej zbiórce - każdemu, kto na niej był.
Jak oswoisz się już z tym systemem, dodaj kolumnę "zadania" po wymaganiach. Wpisz (sam albo z harcerzem) konkretny sposób realizacji wymagania.

Każdy drużynowy ma swój sposób.
Ja wymyślam zadania do całego obszaru,
jeśli wolisz może być jedno zadanie do jednego wymagania.
U nas, w próbie na II stopień, wygląda to tak:

Karty prób możesz trzymać u siebie lub rozdać harcerzom. 

W ramach ciekawostki powiem, że w mojej drużnie Nieprzetartego Szlaku, ze względu na jej charakter, zupełnie zrezygnowałam z kolumny "wymagania", zostały same "zadania".  Muszę przyznać, że czyni to kartę próby bardzo czytelną:

I tak, mam nadzieję, że udało mi się zarysować techniczną stronę pracy ze stopniami. Jest to propozycja jak zacząć. Wierzę, że jak już zaczniesz, to sam dostrzeżesz jakie zmiany i dostosowania trzeba wprowadzić - to zależy od liczebności drużyny, samodzielności zastępów, liczebności kadry i wielu innych czynników.

Trzymam kciuki!